නිරුවතින් නටන ලඳුන්….

මේ දිනවල ලංකාවේ වැඩි වශයෙන් කතා වෙන්නේ ස්වාසිලන්තය (Swaziland) සහ එහි නිරුවතින් නටන ලඳුන් ගැනයි. ඉතින් අපිත් හිතුව මේ පිලිබඳ නිවැරදි තොරතුරු ටිකක් ඔබලාට ලබා දෙන්න. මෙම රටත් අපි වගේම බ්‍රිතාන්‍ය යටතේ පාලනය උන රටක්. දේශපාලන අතින් ඉතාම සාමකාමී රටක් වශයෙන් පිළිගැනෙන ස්වාසිලන්තයේ වාර්තා වන අන්දමට නිදහසින් පසු මෑතක් වනතුරුම දේශපාලන මරණ 1ක් පමණි වාර්තා වී ඇත්තේ.මිලියන 13ක් පමණ ජීවත් වෙන මෙම රට දිළිඳු රටක් වශයෙන් තමි පිළිගැනෙන්නේ.HIV වෛරසය ඉතා බහුල වශයෙන් ව්‍යාප්ත වන මෙහි 2009 වාර්තා වලට අනුව 180,000 දෙනා HIV නිසා මියගොස් තිබෙනවා.උපතේදී ආයු කාලය දල වශයෙන් වසර 45-50 අතරයි.
දැන් බලමු මේ නිරුවතින් නටන ලඳුන් කවුද කියල. ස්වාසිලන්තයේ මෙය හැදින්වෙන්නේ රීඩ් ඩාන්ස් (reed dance) නමින්. Reed යනුවෙන් අදහස් වන්නේ වේවැලක් වැනි තෘණ වර්ගයට අයත් බටයක් වැනි ගස් වර්ගයකුයි. මෙයට සහබාගී වන්නේ කන්‍යාවියන් ඔවුන් උඩු කය නිරුවත්ව තමි මේ නර්තනයේ යෙදෙන්නේ. මෙන්න මේ ආකාරයටයි මේ නිරුවත් උත්සවය පැවතෙන්නේ.
දිනය 01. තරුණ, බාල ලඳුන් කාණ්ඩ වශයෙන් මෙම උත්සවයට සහභාගී වීමට පැමිණීම.
දිනය 02.ලඳුන් වයස් කාණ්ඩ වශයෙන් වෙන් කිරීමක් ඉන් පසු සිදු වෙනවා.(වයස 14-22 සහ 14 ට අඩු ) ඉන් පසු වයස වැඩි අය ඉතා ඈත පිහිටි Reed ගස් නෙලා ගැනීමටත් වයස අඩු අය ළඟ පිහිටි ගස් නෙලා ගන්නත් පිටත්ව යනවා.
දිනය 03.ඔවුන් Reed නෙලාගෙන එකට මිටි බැඳීම සිදුකරනවා.
දිනය 04. ඔවුන් තමන්ගේ මිටිත් රැගෙන් මව් බිසව බැහැදැකීමට පිටත් වෙනවා.
දිනය 05. ඔවුන් තමන්ගේ අවසාන දින නර්තනය සඳහා සුදානම් වීම සිදුකරනවා.
දිනය 06. සවස් කාලයේ ඔවුන් ගෙන Reed මිටි මව් රැජිනගේ නවතන් පල අසල තැන්පත් කර විවිධ ගී කියමින් නර්තනයේ යෙදෙනවා.
දිනය 07. දෙවන නර්තන දිනයේදී රජතුමා එයට සහබාගී වෙනවා.
දිනය 08. රජතුමාගේ අනින් ගවයන්ගේ බිලිපූජාවක් පවත්වා උත්සවය අවසන් කරනවා. නර්තනයේ යෙදුන ළඳුන්ට පූජාවේ මස් රැගෙන ආපසු යනවා.

අද වන විට බොහෝ සෙයින් වාණිජකරණය වී ඇති මෙම උත්සවයේ වෙනත් යටිඅරමුණු ඇතැයි කීවත් මෙය ඔවුන්ගේ පාරම්පරික උත්සවක් ලෙස ස්වාසිලන්ත වැසියන් පිලිගන්නවා.

මූලාශ්‍රය :Swaziland National Trust Comission